Με αφορμή τα έντονα καιρικά φαινόμενα που γίνονται όλο και πιο συχνά στη χώρα μας ήρθαμε σε επικοινωνία με τον κ. Κώστα Λαγουβάρδο, τον μετεωρολόγο και διευθυντή ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που απαντάει στις απορίες μας και μας ενημερώνει πώς μπορούμε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι και να μειώσουμε τις συνέπειές τους.
-Τι είναι τα έντονα και τι τα ακραία καιρικά φαινόμενα;
Τα έντονα καιρικά φαινόμενα περιλαμβάνουν ισχυρές βροχοπτώσεις και καταιγίδες, χαλαζοπτώσεις, πολύ θυελλώδεις ανέμους, πολύ υψηλές (καύσωνες) και πολύ χαμηλές (παγετούς) θερμοκρασίες, ισχυρές χιονοπτώσεις κλπ. Τις περισσότερες φορές αυτά τα έντονα επεισόδια προκαλούν θύματα, ζημιές και άλλες σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Είναι όμως όλα τα έντονα καιρικά επεισόδια ακραία; Όχι. Το σωστό είναι να χρησιμοποιούμε τον όρο «ακραία» αντί για «έντονα», μόνο στις λίγες περιπτώσεις όπου π.χ. το ύψος βροχής, η ένταση των ανέμων, η θερμοκρασία έχουν τιμές που τις συναντούμε σπάνια μέσα σε μια χρονική περίοδο 10-20 ετών.
-Τα έντονα καιρικά γεγονότα οφείλονται στην κλιματική αλλαγή;
Έχει διαπιστωθεί ότι καταγράφουμε ολοένα και περισσότερα έντονα και ακραία φαινόμενα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη μας. Δεν είναι απαραίτητο όμως ότι όλα αυτά συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Υπενθυμίζουμε ότι έντονα φαινόμενα με μεγάλες καταστροφές και σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες είχαμε πολλές φορές στο παρελθόν και θα έχουμε προφανώς και στο μέλλον.
Η αποδεκτή επιστημονική άποψη, ότι μέρος δηλαδή αυτής της αύξησης συνδέεται και με την κλιματική αλλαγή είναι σωστή, αλλά από την άλλη πλευρά είναι σίγουρα λάθος να αποδίδουμε όλα τα έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να τα παρακολουθούμε και να καταγράφουμε τα χαρακτηριστικά τους, να διερευνούμε αν η συχνότητα εμφάνισής τους αυξάνει με το πέρασμα του χρόνου και φυσικά να βελτιώνουμε συνεχώς τόσο τις τεχνικές πρόγνωσης των έντονων και ακραίων καιρικών φαινομένων όσο και την παρακολούθησή τους, όταν βρίσκονται σε εξέλιξη.
-Είμαστε ανοχύρωτοι απέναντι στα έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα;
Όχι δεν είμαστε. Παρόλο που δεν μπορούμε να αποτρέψουμε την εμφάνιση ενός καιρικού φαινομένου μπορεί να βελτιωθεί το επίπεδο προετοιμασίας και αντιμετώπισής του. Σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ανάπτυξη καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των επιχειρησιακών φορέων πολιτικής προστασίας και της επιστημονικής κοινότητας. Το υφιστάμενο έλλειμμα συνεργασίας δυστυχώς, το βλέπουμε συχνά, τόσο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Η επιστημονική γνώση στον τομέα της μετεωρολογίας, η ανάπτυξη εργαλείων παρατήρησης και πρόγνωσης βελτιώνονται συνεχώς, αλλά δυστυχώς μόνο μέρος αυτής της εξέλιξης που πραγματοποιείται από την ερευνητική κοινότητα βρίσκει εφαρμογή στην καλύτερη προετοιμασία των αρχών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ενός έντονου ή ακραίου καιρικού φαινομένου.
Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη λειτουργίας πυκνών μετρητικών δικτύων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων τα οποία αναμένεται να έχουν επιπτώσεις. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης πρέπει α) να είναι αξιόπιστα μεν αλλά σχετικά χαμηλού κόστους ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους και β) να σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο ώστε αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών η πληροφόρηση να φθάνει εύκολα, όχι μόνο στις αρχές αλλά και στους πολίτες.
-Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε;
- Καταρχάς να ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές, ώστε να λαμβάνουμε πληροφόρηση για ένα επερχόμενο κύμα κακοκαιρίας, για την ένταση που προβλέπεται να έχει και για τις περιοχές που αναμένεται να επηρεάσει.
- Να αναζητούμε πληροφορίες για την εξέλιξη του κύματος κακοκαιρίας όσο αυτό εξελίσσεται.
- Να ακολουθούμε τις οδηγίες των αρχών για την προστασία της ζωής και της περιουσίας μας.
- Να αποφεύγουμε τα υπόγεια των σπιτιών μας, όταν αναμένουμε ισχυρές βροχές.
- Να αποφεύγουμε τις διαβάσεις χειμάρρων (πεζή ή με όχημα), όταν έχουν πλημμυρίσει.
- Να περιορίζουμε τις μετακινήσεις μας σε περιπτώσεις έντονων καιρικών φαινομένων, μια ενέργεια, η οποία περιορίζει σημαντικά την έκθεσή μας σε κίνδυνο. Για να γνωρίζουμε τις καιρικές συνθήκες που προβλέπονται σε όλο το οδικό δίκτυο, μπορούμε να συμβουλευτούμε την υπηρεσία Meteo ROADS, που έχουμε αναπτύξει σε συνεργασία με την Anytime.
Υπενθυμίζουμε για μια ακόμα φορά: με σωστή πληροφόρηση και προετοιμασία βελτιώνεται η αντιμετώπιση και μετριάζονται οι επιπτώσεις των έντονων καιρικών φαινομένων.
